Antik Romada halkin cogu aclik cekiyor ya da yeterince beslenemiyordu. Otuz yasina basanin hali icler acisiydi, neredeyse tüm dislerini yitirmis olurdu. Her yerde ölüm kol geziyordu. Cocuk ölüm orani hayli yüksekti. Bütün isler kölelerin sirtina yüklenmisti. Öglen oldu mu mahkmlarin girtlaklarinin kesilisini seyretmeye Colosseuma akin ederlerdi. Dünya tarihinin gelmis gecmis en gaddar toplumuydu. Romaya ait cogu gezi rehberinde bu durum yok sayilir, gecmis salt görkemli sanat eserlerinin yaratildigi bir caga indirgenir, rahatsizlik verme potansiyeli olan bilgi bütünüyle yansizlastirilir Dogrusunu söylemek gerekirse bu son derece üzücü, zira bugün Romayi ziyaret edip de tek bir önyargidan olsun kurtulamadan geri dönmek hem zaman, hem para, hem de enerji kaybi. Iste bu nedenlerle ben sözü dogrudan eski Romanin sakinlerine verdim. Böyle yaparak okurun onlarin gecmiste bütünüyle farkli -her halükarda cok daha vahset dolu- bir yasam sürdürdükleri gerceginin rahatsiz ediciligini tecrübe etmesini amacladim. Diger taraftan yine de akli basinda insanlar olduklarini da anlamalarini istedim.

Eski Romalilarla aramizda öyle cok büyük farkliliklar yok... Bazi seyler eski tas eski hamam. Okur eger Romaya gidecekse, tarihi genel bakis niteligindeki ilk iki bölümü yolculuga cikmadan önce okumali. Izleyen bes bölümde, Severus Hanedani 193-235 imparatorlarinin görkemli Romasini anlatirken alintiladigim antik metinleri arkeolojik malzemeyle destekleyip karsilastirdim. Elverdigince bugün gezip görülecek kalintilara da isaret ettim. Kabul ediyorum, Colosseuma dair paragraf ziyadesiyle uzun, ama gise önündeki bilet kuyrugu da öyle degil mi zaten Kapanis bölümünde ise Gec Antikcag Romasinin görkemini ve 6. yüzyildaki cöküsünü ele aldim...