Büyük Osmanli alimi, düsünürü ve kadisi Kinalizade Ali Celebinin ö. 1559 kaleme aldigi Ahlak-i Ala, Islam ahlak düsüncesi tarihinde önemli bir yer isgal etmektedir. Eser aslinda temelleri Ibn Miskeveyhin Tehzbül-Ahlakiyla atilan, Nasreddin Tsnin Ahlak-i Nasirsi ile felsefi anlamda olgunlasan, Celaleddin Devvannin Ahlak-i Celalsi ile israki bir boyut kazanan ahlak felsefesi yapma ve yazma sürecinin dördüncü önemli halkasidir. Tehzbül-Ahlakin Arapca yazilmasina karsilik Ahlak-i Nasir ve Ahlak-i Celal Farsca yazilmistir. Her iki dilde de eser verebilme istidadi olan Kinalizade, özellikle Türkce bir ahlak kitabi yazilmasinin özlemini cekmis ve Ahlak-i Alayi telif ederek Osmanlinin ihtisamina yakisir bir Türkce ahlak felsefesi eserini Türkce okuyan insanlarin istifadesine sunmustur.
Ahlak-i Ala, klasik ahlak kitaplarinda takip edilen siraya uygun olarak üc ana bölümden olusur. Bunlar; ahlak egitimini inceleyen Ahlak Ilmi, ev idaresinden bahseden Ilm-i Tedbrül-Menzil ve devlet yönetimi ve siyaset felsefesiyle ilgili olan Ilm-i Tedbrül-Medine bölümleridir. Sonuc konumundaki Hatime bölümünde Eflatun, Aristoteles, Gucduvan ve Mevlana Celaleddinin vasiyetleri yer almaktadir. Bu eser, andigimiz diger üc örnegin muhteva ve özünü tasimasinin yaninda, edeb letafeti, hikaye ve örneklerle ögrenimi kolaylastirmasi, yazarinin nefis hastaliklarinin tedavisini Gazzalnin Ihyasindan aldigi malzemeyi yeniden harmanlayarak islemesi ve sevgi bahsini Molla Camden yaptigi iktibaslar yaninda kendi özgün donanimiyla yeniden insa etmesiyle ahlak düsüncesine özel katkida bulunmustur. Kinalizade, eserinde yer yer Tsnin görüslerine itiraz etmis ve özgün aciklamalar yapmistir. Icki icme adabina eserinde yer vermemesi, kiz cocuklarinin okutulmasini savunmasi ve tasavvufta bir egitim yöntemi olarak zühdü kabul etmesi bunlar arasinda sayilabilir. Ahlak-i Alanin literatüre katkisini daha cok siyaset felsefesi konusunda görmekteyiz. Siyasetci-asker iliskisi ve yöneticilerin sahip olmalari gereken niteliklere dair örneklendirilmis düsünce ve önerileri günümüz siyaset bilim ve felsefesine de isik tutar niteliktedir.
