Gerek belli basli tabiatci veya maddeci karakteri tasiyan fizikciler physikoi, yani
hemen hemen bütün bir Iyonyalilar ve atomcular gerek idealist bir karakter arz eden
matematikciler mathematikoi, yani Fisagorascilar hatta Elealilarla Sofistler arasinda
büyük ayriliklarin bas göstermesiyle her seyin sarsildigi, bir yandan da durakli veya
sürekli, daim veya mutlak bir varlik ve düzene karsi gerceklin hareket halinde, sonsuz
bir akis ve degisiklik icinde kaldigi, bunun neticesi olarak da zihinleri bir göreciligin,
bir süpheciligin, bir inkarcilik ve hicciligin sardigi bir zamanda; bilmeyi mümkün
kilan, ilme vücut veren, hakikatin varligini ve bunun bulunabilecegini, isleyis ve
mahsullerini tahlil ve tenkit eden bir düsünce ilminin arastirilmasi gerekiyordu. Burada
aklin ve temayüllerini, rolünü ve haklarini tanimak zarureti kendini hissettiriyordu.
Iste Aristonun böyle bir cevrede, bu türlü sartlar ortasinda ve altinda görüslerini ortaya
koymayi, düsüncelerini gelistirip bir sistem icinde bunlari yerlestirmeyi üzerine
aldigini görüyoruz.
Hamdi Ragip Atademir